Met hun belangeloos engagement en grenzeloze inzet zijn jeugdbewegingen in veel steden en dorpen de ruggengraat van het sociale weefsel. Een eetfestijn voor 500 man organiseren? Een nieuwsbrief schrijven? Een lokaal poetsen? Koken voor 100 man? Of kinderen een onvergetelijk kamp bezorgen? Wie een paar jaar in de leiding heeft gestaan, kan het allemaal op zijn cv zetten. Want de waarden en tradities, het respect en de teamspirit zijn voor ’t leven!
Waarom een DVDJ?
Elk jaar, op de vrijdag in de week voordat de herfstvakantie begint, vieren de jeugdbewegingen dat ze bestaan. Dan wordt Vlaanderen ingekleurd met jeugdbewegingshemden, T-shirts, rokjes of shorts en sjaaltjes met kentekens, want de leden trekken massaal naar de school of het werk in jeugdbewegingsoutfit. Die dag stellen alle jeugdbewegingen zich open voor nieuwe leden in de hoop dat het bij hen begint te kriebelen om aan te sluiten. Maar ze zetten ook in op het bedanken van de eigen leden, de leiding en tal van vrijwilligers die kinderen en jongeren een onvergetelijke tijd bezorgen in een samenleving waar onbezorgd buiten spelen een schaars goed wordt. Deze dag is een moment van samenhorigheid over de jeugdbewegingsgrenzen heen. Het is vooral een dag vol plezier, spel en feest zonder rivaliteit. Er gaan allerhande acties door op strategische plaatsen tijdens de 24 uur die deze dag telt: ontbijt, frietje steken, picknick, groepsspel, optreden, kampvuur, fuif…
Belangrijke levenslessen.
Jeugdwerk in Vlaanderen is een verzamelnaam die verwijst naar jeugdbewegingen, jeugdhuizen, speelpleinwerkingen, jeugdwelzijnswerk, culturele en artistieke jeugdverenigingen, vakantie- en kamporganisaties voor kinderen en jongeren.
Onder ‘jeugdbeweging’ verstaat men een erkende jeugdwerkorganisatie waar kinderen en jongeren één dag in de week (meestal zaterdag of zondag) naartoe kunnen. Ze nemen onder begeleiding van vrijwilligers gedurende enkele uren deel aan allerlei activiteiten met het accent op spel, buitenleven en creativiteit. Na een hele week op de schoolbanken te hebben gezeten, moeten ze hun energie kwijt kunnen en buiten spelen in plaats van binnen achter de computer, tablet of televisie te zitten. In de jeugdbeweging leren kinderen en jongeren om zelfstandig te zijn, vrienden te maken, leiding te nemen, activiteiten te organiseren, zich aan de regels te houden en zich uit te leven. Ze krijgen bovendien meer zelfvertrouwen en eigenwaarde. Deze belangrijke levenslessen leren ze in de jeugdbeweging als het vanzelf. Persoonlijk leerde ik in de leiding doorzetten om samen bijvoorbeeld een sportfeest, toneelavond of kamp tot een goed einde te brengen. De ervaring die ik er opdeed, kwam later goed van pas in mijn beroepsleven in het onderwijs.
Verscheidenheid en eensgezindheid.
Er bestaat een grote verscheidenheid en diversiteit aan jeugdbewegingen en ondanks de verschillen zijn er toch ook gemeenschappelijke kenmerken te vinden. De noodzaak aan verbondenheid en het behoren tot een groep komt tot uiting in alle jeugdbewegingen. Met hun jaarthema’s nemen ze duidelijk stelling in als het gaat om een rechtvaardige samenleving. Kinderen en jongeren met een beperking, met een migratieachtergrond of uit een kansarm gezin moeten zich ook thuis voelen in een jeugdbeweging en ondersteund worden zodat ze niet afhaken. Dit vanuit het groeiende bewustzijn dat de jeugdbeweging een afspiegeling van de samenleving is. Daarbovenop zijn jongeren steeds op zoek naar de eigen identiteit en zingeving. De proost kan hier een inspirerende rol spelen. Bij het dalen van het aantal priesters werd eind de jaren 1970 de functie van een volwassen begeleider in het leven geroepen. Hij is prioritair de ondersteunende begeleider van de leidersploeg.
De vier grootste.
De Vlaamse jeugdbewegingen staan vandaag sterk in hun bottines en zijn populairder dan ooit. De coronacrisis kreeg ze niet klein. Het aantal leden stijgt jaar na jaar. De vier grootste jeugdbewegingen in Vlaanderen tellen samen zo’n 250 000 leden. Chirojeugd Vlaanderen en Scouts en Gidsen Vlaanderen blijven de allergrootste. Samen zijn ze goed voor drie kwart van het totaal aantal jeugdbewegingsleden. Daarna volgen KSA (Katholieke Studerende Jeugd) en KLJ (Katholieke Landelijke Jeugd). Geografische nabijheid en invloed van leeftijdsgenoten spelen een grote rol bij de keuze van een jeugdbeweging.
Kerkleiders en politici wijzen er meermaals op dat de jeugdbeweging voor hen een belangrijke leerschool betekende. De pas gewijde aartsbisschop Luc Terlinden is een oud-scout. Ministers Hilde Crevits en Annelies Verlinden waren respectievelijk chiromeisje en VKSJ’er. De Gentse bisschop Lode Van Hecke is een oud-KSA’er. Oud-minister Johan Vande Lanotte was een KLJ’er.
Zichtbaar in beweging.
Als vaste waarde in dorp of stad moet een jeugdbeweging zichtbaar zijn. Het lokaal, meestal niet ver van de kerk gelegen, moet herkenbaar zijn. Bij ledenwerving - nodig om het voortbestaan van de groep te garanderen - komt heel wat meer kijken dan een flyer ontwerpen en uitdelen. In september bezoekt de leiding de plaatselijke scholen met een spelmoment tijdens het speelkwartier, om kennis te maken. Bij betaling van het lidgeld ben je meteen ook verzekerd. Elke week wordt door de leiding een gevarieerd programma uitgekiend. De Facebookpagina en de website moeten up-to-date gehouden worden. Men last infomomenten in voor de ouders. Activiteiten zoals eetfestijnen worden aangekondigd op grote borden op goed zichtbare plaatsen. Een deur-aan-deur verkoop wordt georganiseerd om op het zomerkamp uit de onkosten te komen.
De Dag van de Jeugdbeweging is hét moment om onze waardering te tonen voor al die inzet en al dat engagement!
Agnes De Mulder
