Maar de euforie was te groot en men zag te weinig dat er reeds een fundamentele crisis op gang was. De overgang van een kerk die althans in het westen en in grote delen van de wereld, alles bepalend was voor de samenleving, naar een kerk met minder macht en zeggingskracht met alle gevolgen. En de eerst tekenen van die grondige verandering waren reeds op gang. Er waren minder roepingen, er was de scheiding van kerk en staat, men spaarde de kritiek niet tegenover de kerk en haar boodschap. Het aantal misgangers daalde zienderogen … tot op vandaag. De zware moeilijkheden rond het misbruik in de kerk en de covidcrisis hebben de groep overtuigde gelovigen tot een minderheidskerk herschapen. Een ware crisis en wie niet vast stond van overtuiging viel af.
De paus zei eens: ‘Wij leven niet in een tijdperk van vele verandering, maar beleven de verandering van een tijdperk.’ Dat kan een Kairos zijn, dwz een kans tot verandering. Het doet me denken aan de prediking van Jezus: ”Bekeer u, het Rijk Gods is nabij”. De grote vraag is: waar zal die overgang van de moderne tijd naar een postmoderne tijd ons brengen. Een vraag die op diverse terreinen besproken kan worden. Wat voor een wereld wordt het? Maar ook als gelovigen moeten wij ons de vraag stellen: ‘Hoe zal de kerk er in dat nieuwe tijdperk uitzien?’ Sommige willen krampachtig terug naar vroeger. Wij noemen ze de traditionalisten, maar ze maken zich illusies! Het wordt niet meer zoals vroeger. Anderen willen zich fanatiek houden aan de kern van de Blijde Boodschap maar ze hebben ook geen toekomst als die niet in een hedendaagse taal en stijl wordt gebracht. Wij zullen eerder moeten op zoek gaan, in dialoog met de nieuwe tijd die groeit, naar een hoopvolle vertaling van de boodschap van Jezus en naar vieringen in de taal en de tekenen van de mensen van die nieuwe tijden.
Het wordt misschien een tijd met minder rituelen, met minder kerken, met minder eigen organisaties, hoe nodig ze ook zijn en zullen blijven, om ons geloof gestalte te geven, te vieren en samen te belijden. Misschien worden in de toekomst christenen, om het met evangelie te zeggen, ‘meer het gist in de deeg’ van die nieuwe samenleving. Een geloofsgemeenschap die niet meer een eigen bestaan leidt maar, midden in deze wereld, helpt om dat Rijk Gods gestalte te geven. Jezus heeft geen kerken opgericht, en zeker geen kerkgebouwen, maar Hij is gekomen om mensen samen te brengen, om het Rijk Gods in deze wereld gestalte te geven, Gods droom van liefde, vrede en gerechtigheid. Met andere woorden: de sociale, maatschappelijke taak die wij als volgelingen van Jezus hebben is niet min. De zorg voor elkaar, het meest van de eenvoudigen: ‘Wat ge aan de minste der mijnen hebt gedaan, is aan mij gedaan’ moet daarom onze grondregel zijn en blijven.
Daarmee wil ik het belang van gebed, bezinning en samen vieren van ons geloof niet minimaliseren. Het is en blijft de basis om op het spoor van Jezus te blijven wandelen. De kerk van de toekomst is als een veldhospitaal, zegt paus Franciscus. De vraag is, zal de kerk van de toekomst een plek blijven, een warme thuis voor de diversiteit aan gelovigen zijn.
De religie is niet dood, zoals sommige verklaren, maar ze zal in de toekomst andere vormen aannemen. Niet alleen in de kerk, maar evenzeer in de samenleving, zegt Theoloog Halik. In het verleden was kerk zo dikwijls een tegencultuur: tegen het socialisme, tegen het liberalisme, tegen het protestantisme, tegen de moderne cultuur, … Vandaag worden wij geroepen om met eigen inzet en overtuiging die bevrijdende boodschap van Jezus te brengen, niet militant of fanatiek, maar uitnodigend en verdraagzaam, respectvol en vredevol én in dialoog met andersdenkenden. Vooral de laatste sociale encyclieken van de huidige paus zijn inspirerend, samen met het synodaal proces dat hij in het leven heeft geroepen. Zo kan ons geloof een spirituele kracht zijn voor een nieuwe wereld van vrede en liefde, waar het evangelie ons toe uitnodigt. Alleen de liefde verenigt, zij maakt de mensheid één. De zorg voor onze gezamenlijke thuis is onze belangrijkste taak als kerk en als gelovige. Op weg naar een beschaving van Liefde. Een zoektocht van religies en culturen naar eenheid. Jammer genoeg zijn er velen die onze kerk niet meer zien als de plek van diepe zingeving en hebben zij ook geen interesse meer voor onze geloofsgemeenschap. Het wordt een hele uitdaging om als geloofsgemeenschap weer aansluiting te vinden bij de velen die vandaag op zoek zijn naar zingeving en spiritualiteit.
Paul De Craene
