Het Vaticaans Concilie was nog een schitterende poging van Paus Johannes XXIII om de kerk bij het wereldgebeuren te brengen. Een mijlpaal in ons denken over kerk en geloof. Er gebeurde echter een maatschappelijke revolutie. De ‘secularisatie’ noemen wij dit. Dat vertaalde zich in de achteruitgang van het kerkbezoek, een wereld los van de kerk, waardoor ze haar invloed op het maatschappelijk leven verloor. Het werd; ‘elk zijn overtuiging’. Het spreken over God en over geloof werd een privézaak en meer en meer taboe in de moderne samenleving. Of misschien komt religie vandaag terug binnen in nieuwe vormen van spiritualiteit, de Islam, christelijke migranten. Ook al zijn er tal van positieve invloeden tijdens de laatste 50 jaar, de vraag is toch: wat zijn we verloren met dichtdoen van tal van kerkdeuren en het wegdeemsteren van de christelijke cultuur uit ons midden? Met andere woorden, hebben we met het wegdeemsteren van het transcendente ook niet veel humaniteit en warmmenselijkheid prijsgegeven. Ook al zijn christenen daarom geen betere mensen, toch blijft de Blijde Boodschap een enorme stimulans en een motivatie om het niet op te geven als het op de liefde en de solidariteit aankomt. Ook voor de samenleving kunnen wij ons de vraag stellen of er met de teloorgang van het christelijke geloof geen belangrijke waarden verdwijnen. Is de ‘verruwing’ in ons midden niet gestegen? Boeten wij niet in aan warme menselijkheid als God verdwijnt ? Moeten wij niet als christenen terug ‘het gist’ in de deeg van de samenleving zijn of ‘het zout der aarde’, of ‘het licht’ dat kwaad en duisternis uit de wereld verdrijft. Wij zijn de fundamenten kwijt waarop zovele eeuwen ons geloof en onze samenleving is opgebouwd. En als de wortels van onze cultuur worden doorgesneden lopen wij het gevaar dat die cultuur verschraalt en verdort. Wij zeggen nog wel dat wij de christelijke waarden belangrijk vinden maar verliezen de inspiratie. En, nadien ook de waarden. Barmhartige zorg was vroeger de passende houding bij de stervende, nu verklaart men dat euthanasie bij het levenseinde teken van barmhartigheid is.
Humaniteit is broos! Waarom geven wij zoveel geld uit aan wapens, en te weinig aan de bestrijding van de armoede? Waarom laten wij toe dat de Middellandse Zee een massagraf wordt? Waarom bouwen we steeds weer muren tussen volkeren en landen? Waarom zoveel angsten en onzekerheid? Waar angst en onzekerheid toenemen plooien mensen terug op zichzelf en groeit er onverdraagzaamheid. Het christelijke geloof is daar de heraut van een nieuwe wereld. De Bergrede van Jezus staat daar borg voor. Vb. Bemin uw vijanden. Als iemand u opvordert om een mijl mee te gaan, ga er dan twee mee. Als iemand je bovenkleed vraagt, geef hem ook je onderkleed. Logisch is dat niet, maar het zegt ons iets over de gulheid en de onvoorwaardelijk liefde waarvan in de Bijbel sprake is.
Ons geloof kan ons aanzetten tot grote humaniteit. Religie is het kompas voor meer menswaardigheid in de wereld. Zonder dat kompas dreigen wij het noorden te verliezen. Zo kan het woord van Jezus het verbindend verhaal worden voor onze solidariteit. De moderne mens heeft vandaag alles wat zijn hartje lust, maar dreigt het grote verhaal te verliezen dat ons aanzet tot vitaliteit en warme menselijkheid. Het verhaal van een Liefde in overvloed.
Pastoor Paul
