Aanleiding
Het aanbod van parochiekerken is groot in tegenstelling met het aantal kerkgangers. In 2011 kwam er een vraag van minister Geert Bourgeois om op lokaal niveau een kerkvisie uit te werken. Er moest een kerkenbeleidsplan worden opgemaakt. Er diende nagegaan worden welke kerken we in de toekomst willen behouden voor de erediensten. Daarnaast moest er ook gekeken worden naar nevengebruik van kerken, herbestemming en eventueel sloop.
Opdracht voor de dekenaten
Vanuit deze vraag van minister Bourgeois werd er vanuit het bisdom aan de dekenaten gevraagd om een kerkenbeleidsplan op te maken. Het uittekenen van een kerkenbeleidsplan is echter niet mogelijk zonder het opmaken van een pastoraal plan. De vraag diende gesteld: ‘Op welke plaatsen kunnen we onze missionaire opdracht als kerk het best vervullen?’ Dekenaten werden uitgedaagd een dekenaal plan op te stellen. Er werd de aanzet tot overleg gegeven met de bedoeling pastorale eenheden (samenwerkingsverbanden) te vormen en zo samenwerking te creëren in de verschillende domeinen van de pastoraal (liturgie, diaconie, catechese,…) om uiteindelijk te groeien naar een ‘nieuwe parochie’. Ik stel vast dat er nog werk aan de winkel is! De verdere uitrol van het kerkenbeleidsplan wordt dé uitdaging voor 2022.
Hertekening van de dekenaten
In 2015 werd diocesaan beslist om het kerkelijk landschap in Bisdom Gent te hervormen van 34 naar 10 dekenaten en om daarbinnen de komende jaren nieuwe parochies te vormen. Bedoeling hiervan is om in de toekomst op bepaalde plekken een initiërende en vitale kerk te creëren. Plaatsen waar we gemeenschap kunnen blijven vormen rond Christus. Hiervoor werden de dekenale plannen gebruikt waarin de basis werd gelegd van de ‘nieuwe parochies’. Het nieuwe dekenaat Dendermonde bestaat uit de samenvoeging van de gewezen dekenaten Dendermonde, Lebbeke en Zele.
Taakgroep als voorbereiding van de nieuwe parochies
Tien taakgroepen gingen aan de slag om het ganse proces voor te bereiden en uit te werken. Hiervoor werden in de tien dekenaten een dekenale ploeg aangesteld onder leiding van een deken. Bedoelingen van de taakgroep: vormen van nieuwe parochies (in sommige gevallen waren dat de pastorale samenwerkingsverbanden die reeds vroeger in de oude dekenaten bestonden), kijken in welke pastorale domeinen er ondersteuning nodig is en welke domeinen op het pastoraal veld best dekenaal behouden blijven (vb. huwelijksvoorbereiding, jongerenpastoraal). Daarnaast werd er een toekomstige dekenale stuurgroep gevormd.
Brief van bisschop Luc Van Looy
In het weekend van 16 en 17 januari 2016 werd normaliter in de kerken van ons bisdom een brief voorgelezen van onze bisschop over de hertekening van de territoriale pastoraal. In deze brief informeerde onze bisschop over de ontwikkelingen in de organisatie van de dekenaten en parochies. Onze bisschop schreef hierin dat structuren vernieuwen noodzakelijk is voor de toekomst. Het belangrijkste is hierbij is de uitbouw van een nieuwe parochie. Daarom is het nodig dat iedereen over de grenzen van parochies heen met elkaar in gesprek gaat. Zo worden er ontmoetingskansen gecreëerd om elkaar nog beter te leren kennen. Paulus schrijft in zijn eerste brief aan de christenen in Korinthe hierover: “Er zijn verschillende gaven, vele vormen van dienstverlening en allerlei soorten werk.” Het is die verscheidenheid die de rijkdom uitmaakt van onze gemeenschap. Maar Paulus voegt er onmiddellijk aan toe: “Maar er is slechts één Geest, slechts één Heer, slechts één God die alles in allen tot stand brengt.” Paulus brengt ons bij het wezen van de Kerk: “Het is de Heer zelf die ons samenbrengt.”
Het nieuwe dekenaat
Op 15 augustus, straks 6 jaar geleden, werden de nieuwe dekenaten opgericht en de 10 nieuwe dekens en de dekenale ploegen benoemd. Voor het dekenaat Dendermonde werd ik op 4 april 2016, geheel onverwacht, gevraagd de nieuwe deken te worden voor een periode van 6 jaar. Dit mandaat eindigt dus in 2022. Ik heb het bisdom verzocht dit – samen met mij – heel goed te evalueren zodat een passende beslissing rond het al dan niet verlengen van het mandaat kan worden genomen. We zullen dit in alle openheid en eerlijkheid behandelen.
Vicaris Van De Kerkhove verwoordt de functie van de nieuwe dekenaten als volgt: ‘Je kan ze best vergelijken met deze van een kompas en een waterpas. Een dekenale equipe, met mensen uit de respectieve nieuwe parochies, zal geregeld samen de violen stemmen. In grote lijnen zal men immers best in dezelfde richting groeien vanuit een gedeelde visie (kompas) en dat zal gebeuren in een groeiende verbondenheid en eenheid (waterpas).’
De nieuwe parochie
Het belangrijkste in heel de reorganisatie van de dekenaten is de uitbouw van nieuwe parochies. Er wordt dan voor elke nieuwe parochie een parochieploeg (vrijgestelden en vrijwilligers) samengesteld die door de bisschop benoemd wordt voor een termijn van zes jaar. Maar, voor het zover is moeten we ons de vraag durven stellen: welke kerk (parochie) willen we in de toekomst zijn? Het gaat niet alleen over structuren, maar wel over het leven in de gemeenschap. Het hart van de nieuwe parochie is die plaats waar liturgie, catechese en diaconie vitaliteit uitstralen en betekenisvol zijn. Het is de plaats waar we een hechte gemeenschap vormen, waar er christelijke broederlijkheid heerst. In hoofdstuk vier van de Handelingen is het mooi verwoord als: ‘Een groep gelovigen die één van hart en één van ziel zijn’. Een diaconale kerk, waar we er zijn voor elkaar en voor onze medemens. Een kerk waar nieuwkomers en ’herbeginners’ zich welkom weten. In de nieuwe parochie zullen er een paar kerken zijn en een parochiekerk waar er eucharistie gevierd wordt op zondag. De nieuwe parochie is een project dat maar kan slagen als we er samen aan werken. Een project waar we niet denken in termen van winnaars (wie hun parochiekerk behouden) en verliezers (wie nu in een andere kerk moeten gaan vieren).
Tot slot
De nieuwe parochie is geen superstructuur. Het is een project om samen werk van te maken. Het is het verhaal van Christus dat ons bindt, waar we Hem in het midden plaatsen verdampen vele discussiepunten! Ik kreeg de voorbije jaren, samen met vele gemotiveerde vrijwilligers, in het Dendermondse de gelegenheid projectmatig en teamgericht te werken over parochiegrenzen heen. Ik kan in alle eerlijkheid zeggen: we zijn er wel bij gevaren! De geloofsavonden die we organiseren zijn er de stille getuige van. Ik ben er diep van overtuigd dat pastorale medewerkers, die vrijwillig veel inzet geven, vrijgestelden, diakens en enkele goed menende priesters er samen iets moois van kunnen maken! Met mensen van goede wil is zoveel mogelijk...Laten wij ons aansturen door Gods Geest!
Deken Jo
